რამდენიმე დღის წინ თურქეთისა და საქართველოს ენერგოსისტემების დამაკავშირებელი 400 კვ-იანი ელექტროგადამცემი ხაზის „მესხეთი“ გამორთვის გამო, ქვეყნის მნიშვნელოვანი ნაწილი ელექტროენერგიის გარეშე დარჩა.
როგორ უნდა უზუნველყოს ქვეყანამ უწყვეტი და საიმედო ელექტროენერგიით მომარაგება. რამდენად არის ჰესების აშენება გამოსავალი. ექსპერტები საუბრობენ, რომ აუცილებელია საკუთარი გენერაცია და ადგილობრივი რესურსის ათვისება. თუმცა ექსპერტთა ნაწილი ასევე საუბრობს ჰესების მშენებლობის რისკებზეც. მუდმივად რჩება პასუხგაუცემელი კითხვები, რაც მრავალ ჭორს აჩენს სხვადასხვა მიმართულებით.
საკითხზე „ფორტუნას“ გადაცემაში „კვირის თემა“ საქართველოს ენერგეტიკის განვითარების ფონდის დირექტორმა გიორგი ჩიქოვანმა ისაუბრა.
რეალური ინვესტიცია თუ რიონის ხეობის განადგურების საფრთხე - რა ვიცით "ნამახვანჰესის" პროექტზე
გარემოსდამცველთა ნაწილი მიიჩნევს, რომ "ნამახვანჰესის" აშენება სრულყოფილი კვლევების გარეშე დაუშვებელია, სამოქალაქო საზოგადოება კი პროტესტს განაგრძობს
ენერგოექსპერტები საუბრობენ, რომ აუცილებელია, ადგილობრივი ენერგორესურსების ათვისება.
გიორგი ჩიქოვანის თქმით, ქვეყანას აქვს შანსი გახდეს ელექტროდამოუკიდებელი ქვეყანა.
„მას შემდეგ, რაც საქართველო დამოუკიდებელი გახდა, ქვეყნის ენერგოსისტემა ფაქტობრივად ჩამოიქცა. საქართველოს არ აქვს გაზი და ნავთობი. ჩვენი ერთადერთი წყარო, საიდანაც შეგვიძლია, ვაწარმოოთ ელექტროენერგია, არ არის მხოლოდ ჰიდროელექტროსადგურები. ჩვენ გვაქვს ძალიან კარგი პოტენციალი, რომ ავითქვისოთ ქარისა და მზის ენერგია. ამ ენერგიის განვითარება საჭიროებს ჰიდროენერგიის განვითარებას, რეზერვუარების შეგროვებას, რათა არასტაბილური წყაროები, როგორიც არის ქარი და მზე, გარკვეულ მომენტში შეიძლება, დეფიციტური იყოს და შეიძლება, რაღაც მომენტში ჭარბი იყოს. ამის დასაბალანსებად გვჭირდება რეზერვუარებიანი ჰესები, რომელიც სამწუხაროდ საქართველოში ბევრი არ გვაქვს.
ამ ჰესების განვითარებით საქართველო გაამყარებს თავის ენერგოუსაფრთხოებას და შეძლებს აითვისოს ალტერნატიური რესურსები, როგორიცაა ქარი და მზის ენერგია.
ქვეყანა ჰიდროენერგიის ძალიან ცოტა პოტენციალს, 18 -20 პროცენტს იყენებს. ისეთი ქვეყნები, როგორიცაა შვეიცარია, ავსტრია, იტალია და ნორვეგია, ისინი თავიანთი ჰიდროპოტენიალის 80-90 %-ს იყენებენ, – ამბობს გიორგი ჩიქოვანი.
მისი თქმით, რიტორიკა, რომ ვინც ჰესების მომხრეა, სამშობლო არ უყვარს, არასწორია.
„ხშირად მესმის რიტორიკა, „ვინც ჰესების მომხრეა, მას სამშობლო არ უყვარს“.
შვეიცარიაში ათასზე მეტი ჰესია აშენებული და ვერ დააბრალებ მათ, რომ თავიანთი ქვეყანა არ უყვართ.
ჩვენ დღეს მოვიხმართ 13 მილიარდ კილოვატსაათს. აქედან მილიარდნახევარი არის იმპორტირებული ენერგია და დაახლოებით 25 %-ს გამოვიმუშავებთ იმპორტირებული გაზის დაწვით. ასევე შემოგვაქვს დიზელიც და ნავთობპროდუქტებიც. ჩვენი ერთადერთი წყარო, რითიც შეიძლება, რომ ჩვენი მოთხოვნები დავაკმაყოფილოთ არის განახლებადი ენერგიები და ამ რესურსის მხოლოდ 20 პროცენტს ვიყენებთ.
2010 წელს ჩვენ ვიყავით ელექტროენერგიის ექსპორტიორი ქვეყანა. ზამთარში კი ვაკეთებდით იმპორტს, მაგრამ ზაფულში ბევრად მეტი გაგვქონდა, ვიდრე შემოგვქონდა“,- განმარტა ჩიქოვანმა გადაცემაში „კვირის თემა“ ნინი ხუგაშვილთან ერთად და იქვე დასძინა, რატომ მოხდა ასეთი ცვლილება.
„ქვეყნის ეკონომიკა იზრდება და შესაბამისად გაიზარდა მოხმარება. ნებისმიერი ადამიანის ბინაში ბევრი ახალი ელექტროაღჭურვილობა გაჩნდა. განვითარდა ბიზნესი, რამაც ელექტრონერგიის მოხმარება გაზარდა.
ჩვენი ელექტროენერგიის მოხმარება 2010 წლიდან ხუთი პროცენტით გაიზარდა.
სამწუხაროდ ჩვენ არ ვაშენებთ წყაროებს, რომ დავაკმაყოფილოთ ელექტროენერგიის გაზრდილი მოთხოვნა.
ნეტექსპორტიორი ქვეყნიდან გავხდით ნეტიმპორტიორი ქვეყანა“. – აცხადებს ჩოქოვანი.
რომელ ქვეყნებზეა ენერგოდამოკიდებული საქართველო:
„რუსეთი, აზერბაიჯანი, თურქეთი – ის ქვეყნებია, საიდანაც საქართველო ელექტროენერგიით მარაგდება.
ქვეყნის ენერგოსისტემა 40 პროცენტამდე დამოკიდებულია მეზობელ ქვეყნებზე.
დონორ ორგანიზაციებს, ევროსაბჭოს და ამერიკის შეერთებულ შტატებს აქვთ მილიონობით დოლარი დახარჯული, იმისთვის, რომ საქართველომ აითვისოს ენერგორესურსები.
გაკეთებულია უამრავი კვლევა იგივე ნამახვანჰესზე და ხუდონზე. ეს რესურსი რომ ავითვისოთ, არაერთი მილიონი დოლარი ჩაიდო ამაში.
უბრალოდ ჩვენ ამ კვლევასა და გეგმას ვერ მივყვებით“. – განმარტავს ენერგეტიკის ფონდის დირექტორი.
რამდენი ჰესია საქართველოში
„ჩვენ გვაქვს 3 800 მეგავატის ჰიდროელექტრო სიმძლავრის ჰესები, რომლის ძირითადი ნაწილი აშენებულია საბჭოთა კავშირის დროს და ესეც უკვე დიდი პრობლემაა. ზოგი გასული საუკუნის 30-იან წლებშია აშენებული, მათ ექსპლუატაციის ვადა გასდის. ხშირად ამბობენ ჰესებთან დაკავშირებით სიტყვა მოდერნიზაციას. ამბობენ, ჰესებს რომ ჩუტარდეს მოდერნიზაცია, ამაში რომ ჩავდოთ ინვესტიცია, ეს ჩვენ გადაგვარჩენსო. ეს საზოგადოების შეცდომაში შეყვანაა.
საქართველოში გაჩერებული ჰესი არ გვაქვს. ქვეყანაში დაახლოებით 80-მდე ჰესია. იგივე შვეიცარია რომ ავიღოთ, იქ არის, 1500-ზე მეტი ჰესი. ყველა არსებული ჰესის სრული მოდერნიზება დღესვე რომ მოხდეს, ეს დაახლოებით 5-10 პროცენტით გაზრდის მათ გამომუშავებას. ეს, რა თქმა უნდა, ვერ მიგვიყვანს ელექტროენერგიის იმ უსაფრთხოებაზე, რაზეც ჩვენ ვსაუბრობთ. ჩვენ უნდა გავაორმაგოთ ჩვენი ენერგორესურსები. წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ დამოკიდებული ვიქნებით ჩვენი მეზობლების რესურსზე. მაშინ როცა ყველა ქვეყანა ცდილობს, ნებისმიერი პიკური სიტუაციის დროს,რაც ჩვენთან მოხდა რამდენიმე დღის წინ, შეძლოს საკუთარი ქვეყნის მომარაგება.
ევროპაშიც კი მეზობელ ქვეყნებს არ განიხილავენ როგორც გენერაციის წყაროს. ჩვენ, ასეთ რთულ და არაპროგნოზირებად სიტუაციაში მყოფები, ვერაფერს გავთვლით. გვეუბნებიან, რომ თქვენი სტრატეგია დააფუძნეთ იმას, რომ 20 და 10 წლის მერე ელექტროენერგია მეზობლებისგან შეისყიდოთო. ეს სრულიად ალოგიკური მოთხოვნა და ეს ვერ იქნება ჩვენი პოლიტიკა“, -აცხადებს ჩიქოვანი.
შეიძლება თუ არა, რომ ხეობა ჰესის აშენების შემთხვევაში დაიცალოს
„საქართველოში არც ერთ ჰესს არ გამოუწვევია მიმდებარე ტერიტორიის დაცლა. პირიქით, როდესაც ვაშენებთ ჰესებს, იქ ჩნდება სამუშაო ადგილები. ზოგიერთ ქვეყანაში კაშხლებს იმიტომ აშენებენ, რომ წყლის მოვარდნები დაარეგულირონ.
მათ აქვთ უსაფრთხოების ფუნქცია, რომ უსაფრთხოების დროს და წყალმოვარდნების დროს შეაჩერონ ეს სიტუაცია.
იაპონიაში, დღემდე გრძელდება ამ ტიპის ჰესების მშენებლობა“,- აცხადებს „დღის თემასთან“ საუბარში ჩიქოვანი.
ვრცლად იხილეთ გადაცემის ჩანაწერი:
