როგორ უნდა დაირეგისტრიროთ მიწის ნაკვეთი, როცა მას ფაქტობრივად ფლობთ, მაგრამ არ გაქვთ ამის დამადასტურებელი დოკუმენტი, საკმარისი იქნება თუ არა მოწმეთა ჩვენებები, რა პრობლემური ქეისები არსებობს და რას გირჩევენ პროფესიონალი იურისტები. გადაცემა “კანონის ფარგლებში” სტუმარია ადვოკატი რაულ აგიკიანია.
მიწის რეგისტრაციის საკითხი აქტუალური გახდა, ალბათ, უფრო ბოლო წლებია, იმიტომ რომ ადრე ამუშავებდნენ ნაკვეთებს, მაგრამ რატომღაც არავინ არეგისტრირებდა. რა პრობლემები ექმნებათ ასეთ დროს მოქალაქეებს?
ჩვენ არ გვაქვს საკუთრების სამართლებრივი რეგულირების ისტორია, ამიტომ ამ მხრივ ბევრი პრობლემაა. საქართველოში სახელმწიფოს და ხელისუფლებას წარმოუდგენია ხოლმე, რომ ქონების მართვა ყველაზე კარგად მას შეუძლია. ყველა ხელისუფლების დროს ასე იყო, თუმცა ეკონომიკურმა განვითარებამ გვაჩვენა, რომ კერძო მესაკუთრეები გაცილებით უფრო ეფექტიანები არიან. ყველაზე მთავარი, რასაც ხშირად ვაწყდებით, ეს არის ფიზიკური და იურიდიული პირების მფლობელობაში არსებული მიწის ნაკვეთების დარეგისტრირების უფლება.
ეს ერთი შეხედვით მარტივია თუ ჩემს მფლობელობაშია, ის დავირეგისტრირო…
ერთი შეხედვით კი. მივდივართ საჯარო რეესტრში, სადაც ვაწყდებით ასეთ რამეს. კანონი გვეუბნება, რომ თუ გინდა დაირეგისტრირო, უნდა იყოს კანონიერი მფლობელი და ჩამოთვლილილია დოკუმენტაცია, რაც უნდა გქონდეს. არადა ისინი ფაქტობრივად ფლობდნენ ამ მიწის ნაკვეთებს. ის მიდიოდა, რგავდა, უვლიდა, ანუ ფლობდნენ ფაქტობრივად. დღეს სახელმწიფო ხალხს სთავაზობს მეორე ვარიანტს: გავა ეს მიწის ნაკვეთი აუქციონზე და ვინც მეტს გადაიხდის, მისი იქნება, ანუ გამოდის, რომ მისივე მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთს ხელმეორედ ყიდულობს.
ფაქტია, რთული სიტუაციაა ამ მხრივ, მაგრამ რა უნდა ქნან იმ მოქალაქეებმა, რომლებიც ასეთ მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ?
ცოტა სხვა პრობლემაც გვაქვს. იურისტი გვჭირდება ბოლოს, უკვე გართულებულ სიტუაციაში. თუ ყიდვას ეხება საქმე, უძრავი ქონება იაფი არ ღირს ხოლმე. როცა რამდენიმე დოლარიანი გარიგებაა, იურისტის დახმარება პრობლემა არაა. ქართველ კაცს არ უყვარს მაინცდამაინც იურისტში ფულის გადახდა. არის ორი ტიპის რეგისტრაცია, როცა ინდივიდუალური განცხადების საფუძველზე ხდება რეგისტრაცია. სისტემური ნიშნავს, რომ კონკრეტული თანამდებობის პირები წყვეტენ, რომელ დასახლებაში რა უნდა იყოს რეგისტრირებული.
როგორ ხდება ეს პროცესი, არ მჭირდება ასეთ დროს დოკუმენტაციით იმის დამტკიცება, რომ ნამდვილად ჩემია ეს ნაკვეთი?
კი, მაინც გჭირდება, იქ შეიძლება მოწმეთა ჩვენებები მოვაყვანინოთ. ჩვენ არ უნდა მოვთხოვოთ ჩვენს მოქალაქეებს ისეთი მტკიცებულებები, რომლის მოტანასაც ვერ შეძლებენ.
ასეთს რას ითხოვენ?
მაგ. გაშენებული გაქვთ ვენახი, კანონი გეუბნებათ, რომ თუ შენობა-ნაგებობა არ გაქვს, რომლის ღირებულება პოტენციურად იმ ვენახზე ათჯერ იაფი შეიძლება იყოს, ვერ დარეგისტრირდება. ასევე პრობლემაა ისეთი ქეისი, როცა 2007 წლამდე იყო რაღაც შენობა მშენებარე და 2007 წლის მერე დავამთავრე, მივდივარ რეესტრში და არ მიკანონებს. სახელმწიფო მეუბნება, იმიტომ რომ აღიარების კანონი ამაზე არ ვრცელდება.
რა მთავარ რეკომენდაციებს მისცემთ ჩვენს მსმენელებს?
პირველი – მოვითხოვოთ საკუთრების უფლების აღიარება. პირველადად საჯარო რეესტრის ბაზაში გამოჩნდება, რომ ამ მიწის ნაკვეთის ფლობაზე ვიღაცას აქვს პრეტენზია. მეორე – აუცილებელია საზოგადოებრივი აზრის კონსოლიდაცია, რომ მარტო სხვა საკითხებზე კი არ გამოვიდეთ ქუჩაში, მოვითხოვოთ საკუთრების უფლების კუთხით საკანონმდებლო ცვლილებები. პირველ რიგში ამზომველთან უნდა მივიდნენ, საკადასტრო აზომვითი ნახაზები უნდ ჰქონდეთ, მერე რეესტრში ჩააბარონ და მოითხოვონ საკუთრების უფლების აღიარება.
როცა ის ქეისი გვაქვს, რომ არც ხელწერილი არსებობს, რაც დაამტკიცებს, რომ თავის დროზე ვიღაცისგან ვიყიდე ეს მიწის ნაკვეთი, ასეთ დროს რა ხდება?
ეს მაინც თვითნებურად დაკავება გამოდის. ასეთ დროს უნდა შეიტანოთ განაცხადი, რომ იქნებ სადმე იყოს რაიმე ჩანაწერი, თუ არადა, საჭირო იქნება მოწმეების მიყვანა და სხვა ასეთი პროცედურების გავლა.
